Net als veel Nederlanders kon ik mijn oren gisteren niet geloven toen het Adviescollege Stikstofproblematiek rapport uitbracht. De natuur wordt (eindelijk!) voorop gesteld. Dat dit uit de mond van VVD’er Remkes kwam, maakte het advies nog geloofwaardiger. Het is wat je van de premier had moeten horen en wat in de Troonrede had moeten staan.
De titel van het rapport, ‘Niet alles kan’, moet iedereen met gezond verstand volstrekt normaal hebben geklonken. Dat niet alles kan, is een inzicht dat bij elke opvoeding hoort, hoewel het ook een vervelende moralistische stoplap kan zijn. Dat is wat betreft de uitstoot van stikstof in ieder geval niet zo, omdat het om een groot maatschappelijk probleem gaat.
Toch riep het advies veel negatieve reacties op, waarmee een ander groot maatschappelijk probleem aan het licht kwam: dat we zijn gaan vinden dat alles juist wel kan: ongelimiteerd bouwen, consumeren, reizen, enzovoort. Dat we allemaal onze zin moeten krijgen, als een stel verwende kinderen, omdat het anders niet eerlijk is. Dat wanneer een oud-autocoureur een natuurverpestend, stikstof uitbrakend racecircuit nieuw leven in wil blazen, dit moet kunnen. Omdat anderhalf miljoen idioten dat willen. Dat vanwege onze reisverslaving een enorm vliegveld bij Lelystad uit de grond moet wordt gestampt, omdat het ook banen oplevert. Economy first, om een bekende milieuvervuiler te parafraseren.
Maar dat is verleden tijd. Nu staat de natuur voorop. Dat wordt althans beweerd en dat is in ieder geval wat. Nu moet iedereen nog gaan ‘slikken’ en daar lijken veel betrokken partijen vooralsnog geen zin in te hebben. Het meest kinderachtig nog is de negatieve reactie van de ANWB op de maatregel die het makkelijkst in te voeren is: het verlagen van de maximum snelheid. Nooit hoor je een goed argument waarom je wel zo hard zou moeten rijden. Het zal wel om dezelfde aantrekkingskracht gaan als bij de Formule 1.
Begrijpelijker is de reactie van de boeren. Het is nogal wat je te laten uitkopen. Boerenbedrijven zouden niet moeten verdwijnen, maar verkleinen en biologisch worden. Een wei met koeien is ook natuur. Dit vereist andere maatregelen. Boeren denken dat linkse partijen en natuurbewegingen tegen ze zijn, maar het ligt genuanceerder. Door voortdurend te willen groeien, hebben ze problemen over zichzelf afgeroepen.
Dit rapport is nog maar het begin. Het wachten is op een tweede advies waarin ook de luchtvaart niet zal worden gespaard. In de tussentijd kan iedereen vast aan het idee wennen.