Het voortbestaan van de Nobelprijs voor de Literatuur hing door een #metoo-schandaal aan een zijden draadje. Over die onverkwikkelijke affaire kan maar beter verder worden gezwegen. Ranzigheid wordt al te vaak breed uitgemeten. Bovendien leidt het af van de edele en nobele literatuur.
Dat laatste was precies waar ik door al die toestanden vooraf bang voor was: dat het over iets anders zou gaan dan literaire kwaliteit. Deze zaak had de jaarlijkse verontwaardiging over het feit dat de prijs tot dan toe veel te weinig naar een vrouw was gegaan alleen maar aangewakkerd.
De Academie had eerder de schijn van politieke correctheid gewekt. De prijs is behoorlijk vaak gewonnen door dissidente schrijvers. Onderdrukking is schrijnend, maar literair gezien secundair. Philip Roth zou de prijs nooit gewonnen hebben vanwege zijn vermeend negatieve vrouwbeeld.
Er werd gefluisterd dat beide prijzen (de prijs voor 2018 zou alsnog worden uitgereikt) naar een vrouw zouden gaan. Het zou ook een veelkleurige uitslag zijn, zodat in een klap een andere misstand werd opgeheven, namelijk dat de meeste prijswinnaars een witte huidskleur hebben.
Het jaarlijkse lijstje kanshebbers werd dus aangevoerd door vrouwen. Genoemd werden onder andere Anne Carson, Margaret Atwood, Olga Tokarczuk en Maryse Condé, die vorig jaar de alternatieve Nobelprijs kreeg. Ik had het overigens eerlijk gevonden als zij alsnog de echte Nobelprijs 2018 had gekregen, maar dit gebeurde niet.
Bij de toekenning bleek de Academie het tegenovergestelde te hebben gedaan van wat iedereen had verwacht: de Nobelprijs 2019 ging naar een oude witte man, het meest foute stereotype dat je in de ogen van de politiek correcte klasse kunt bedenken. Peter Handke. De andere prijs ging wel naar een vrouw, maar opnieuw naar een blanke. Als critica van het tamelijk ondemocratische en aartsconservatieve Polen past Olga Tokarczuk wel weer in een traditie. Overigens lijkt ze me een goede en interessante schrijver (ik kende haar niet).
Ik had de prijs elke goede schrijver gegund: man, vrouw, transgender, zwart, geel of wit, hetero, homo. Toch voelde ik me opgelucht: er was een inhoudelijke keuze gemaakt. De Nobelprijs kan in ieder geval nog (enigszins) serieus genomen worden. De ordinaire herrie in de Academie is ook opgelost. Vervelend was wel weer dat Handke zich tijdens de Balkanoorlog voor de Serviërs had uitgesproken. Maar ook dat had niets met literatuur te maken.