Langs de politiek-correcte meetlat

Over de biografie van Hella Haasse

Hella Haasse was stellig over schrijversbiografieën: die vond ze onnodig. Ze zei een keer: ‘Je kunt de waarheid niet achterhalen. Je kunt niet het echte leven van iemand kennen. Het is misschien ook helemaal niet de bedoeling. Zeker niet bij iemand die van het leven zelf een afdruk heeft gemaakt in zijn werk.’ Van haar laatste interview, dat ze gaf aan De Groene, staat mij nog goed bij hoe triomfantelijk ze was over haar shredder. Maar hoe resoluut schrijvers ook kunnen zijn (zie bijvoorbeeld Hermans, die er evenmin iets van moest hebben): die biografie komt er uiteindelijk toch.

De meerwaarde van een schrijversbiografie is dat deze een helder overzicht geeft van de verbanden tussen leven en werk van de schrijver, waarbij het accent ligt op het werk. Interessante feiten uit het privéleven werpen een nieuw licht op het oeuvre. Hierbij is het belangrijk dat de biograaf recht doet aan de schrijver door zich zoveel mogelijk in hem of haar in te leven. Ook onthoudt hij zich van oordelen. Helaas is dat in de biografie die Aleid Truijens schreef van Hella Haasse, Leven in de verbeelding, niet het geval.

Lees verder “Langs de politiek-correcte meetlat”

Het woke-spook

Er waart een spook door de letteren: het woke-spook. De trend schrijvers te toetsen aan hun politieke correctheid, ook als ze al zijn overleden. Als schrijver sta je algauw op iemands tenen. Wanneer men zich door hem (meestal) of haar tekortgedaan voelt is het internet te klein. Op sociale media wordt door politiek-correcte figuren net zo hard geschreeuwd als door xenofobe rechts-extremisten.

Het woke-spook duikt ook op in het officiële circuit. Zo gebruiken buitenlandse uitgeverijen zogenaamde sensitivityreaders, die manuscripten uitpluizen op eventuele racistische, seksistische of andere genderonvriendelijke elementen. Met de vertaling van Amanda Gormans The Hill We Climb heeft de sensitivityreader ook in Nederland zijn intrede gedaan: die was namelijk een eis van haar Amerikaanse uitgever. Moeten wij ons zorgen maken?

Lees verder “Het woke-spook”

Nobelprijs Literatuur 2018 en 2019: geen politieke correctheid

Het voortbestaan van de Nobelprijs voor de Literatuur hing door een #metoo-schandaal aan een zijden draadje. Over die onverkwikkelijke affaire kan maar beter verder worden gezwegen. Ranzigheid wordt al te vaak breed uitgemeten. Bovendien leidt het af van de edele en nobele literatuur.

Dat laatste was precies waar ik door al die toestanden vooraf bang voor was: dat het over iets anders zou gaan dan literaire kwaliteit. Deze zaak had de jaarlijkse verontwaardiging over het feit dat de prijs tot dan toe veel te weinig naar een vrouw was gegaan alleen maar aangewakkerd.

Lees verder “Nobelprijs Literatuur 2018 en 2019: geen politieke correctheid”