Riffs & Improvisatie

Over ‘Reflections & Odysseys’ van Rymden

De groep ‘Rymden’ (Zweeds voor ‘ruimte/het buitenaardse’) is een samenwerking om je vingers bij af te likken: de Noorse toetsenist Bugge Wesseltoft, met New Conceptions of Jazz een van de grondleggers van de ‘nu jazz’, plus het ritmetandem van supergroep EST (Esbjörn Svensson Trio). Wesseltoft wilde graag een trioplaat opnemen en zijn oude vrienden Dan Berglund (bas) en Magnus Oström (drums) lagen voor de hand als begeleiders. Tien jaar na de dood van pianist Esbjörn Svensson konden zij het weer opbrengen om samen in een trio te spelen.

Wesseltoft maakte met Berglund en laptopartiest Henrik Schwarz in 2014 nog het fraaie album ‘Trialogue’. Berglund en Oström hielden zich de afgelopen jaren in eigen bands bezig met progrock (Berglund met Tonbruket). Ze speelden voor het eerst weer samen op het ‘EST The Symphony’-project uit 2016. De drie musici hebben dezelfde muzikale smaak, die teruggaat op de rock en fusion uit de jaren zeventig. Beide invloeden zijn terug te horen op ‘Reflections & Odysseys’. Verder zijn de echo’s van hun eigen supergroepen onvermijdelijk, hoewel een eigen sound het richtpunt is.

Lees verder “Riffs & Improvisatie”

Postume ontmoeting Miles en Hendrix

Over ‘Elektra Part 1&2’ van Michael Varekamp

Michael Varekamp is iemand van meerdere disciplines. Behalve trompettist is hij zanger, beeldend kunstenaar en theatermaker. Iets nieuws is een elektrische band, waar naast zijn vaste begeleiders, toetsenist Wiboud Burkens, slagwerker Erik Kooger en contrabassist Harry Emmery, ook gitarist Jerôme Hol deel van uitmaakt. Een goede keuze, aangezien Hol zeer doorkneed is in het fusiongenre.

Varekamp laat zich graag inspireren door zijn oude helden. Zo maakte hij theaterproducties over Louis Armstrong en Billie Holiday. Ook voor ‘Elektra’ haalde hij zijn inspiratie bij muzikale grootheden: Miles Davis en Jimi Hendrix. Deze hadden ooit het voornemen tot een gezamenlijke plaat, die er nooit kwam door de voortijdige dood van de gitaargod. Varekamp kwam hierdoor op het idee van een postume muzikale ontmoeting. Nogal een ambitieus plan, waar hij ook nog eens twee schijven voor uittrok. Men is zonder afspraken over songs, melodie, tijd en ritme de studio ingegaan. Waarschijnlijk geïnspireerd op de geïmproviseerde sessies van Davis’ ’Bitches Brew’.

Lees verder “Postume ontmoeting Miles en Hendrix”

Intensief samenspel tussen zwaargewichten

Over ‘Where The River Goes’ van Wolfgang Muthspiel

Voor zijn nieuwe album, de derde voor ECM, kon de Oostenrijkse gitarist Wolfgang Muthspiel weer beroep doen op drie van de vier topmuzikanten die op zijn vorige cd, ‘Rising Grace’, meededen: pianist Brad Mehldau, bassist Larry Grenadier en trompettist Ambrose Akinmusire. De plaats van Brian Blade op drums is ingenomen door Eric Harland, een ander zwaargewicht. De musici stellen hun ervaring en techniek in dienst van het geheel en dat heeft net zo’n rijke en boeiende plaat opgeleverd als ‘Rising Grace’.

Er is gewerkt volgens hetzelfde principe: Muthspiel levert de harmonische structuur – hij schreef zes van de acht composities – en vervolgens mag iedereen hier zoveel mogelijk van afwijken, waardoor er spannende, bijna andere stukken ontstaan. De nummers staan daarom bol van de improvisatie, zonder dat een van de groepsleden de aandacht naar zich toetrekt: er is steeds sprake van intensief samenspel.

Lees verder “Intensief samenspel tussen zwaargewichten”

Meester in het scheppen van sfeer

Over ‘Helsinki Songs’ van Trygve Seim

Het nieuwste album van de Noorse saxofonist Trygve Seim heet ‘Helsinki Songs’, omdat hij het merendeel van de nummers schreef in de Finse hoofdstad waar hij op uitnodiging van The Society of Finish Composers was. Het bevat elf composities waarop het tempo over het algemeen laag is en invloeden te horen zijn van Bill Evans tot Stravinsky. Seim blijkt opnieuw een meester in het scheppen van sfeer.

Hij wordt bijgestaan door oude getrouwe Mats Eilertsen op bas, de gelouterde drummer Markku Ounaskari en de Estse pianist Kristjan Randalu die eerder dit jaar met ‘Absence’ al een prachtig album afleverde. Hun begeleiding is als een warm bad voor Seims intieme solo’s. Vooral Randalu heeft veel ruimte gekregen om te improviseren. Zijn spel zorgt voor extra diepte en kleur. Luister bijvoorbeeld naar zijn prachtige solo’s op ‘Ciaccona per Embrik’ en ‘Sorrow March’. Lees verder “Meester in het scheppen van sfeer”

Nieuwe inspiratie, nieuwe verkenningen

Over ‘We Are All’ van Phronesis

Het achtste album van het Britse Phronesis telt maar zes nummers en is met iets meer dan veertig minuten veruit het kortste. Wat verder opvalt is dat de band met “We Are All” een boodschap wil uitdragen, namelijk dat we allemaal verantwoordelijk zijn voor het behoud van onze planeet, waar niet alleen mensen, maar ook dieren, planten en bomen onder vallen. De hoes bevat een citaat van de schrijver John Muir (1838 – 1914) die als een van de eerste natuurbeschermers geldt en aan de basis stond van diverse natuurparken in Amerika.

En dan de muziek. Die is onverminderd interessant. De bandleden schreven elk twee nummers, die zinderen van de spanning. Høiby strijkt op het openingsnummer ‘One For Us’ zijn bas eerst aan om vervolgens met een van zijn kenmerkende snelle loopjes ervandoor te gaan. Op andere momenten klinkt hij weer lyrisch. Anton Eger laat opnieuw horen alle klanken uit zijn drumkit te kunnen halen: van furieuze roffels tot subtiel getik van zijn stokken. Ook Neame schakelt moeiteloos van register. Uitbarstingen komen vanuit het niets en sterven even snel weg. Er zijn geen echte rustpunten: ook tijdens de ingehouden momenten is de muziek intens, zoals op het prachtige ‘Breathless’. Lees verder “Nieuwe inspiratie, nieuwe verkenningen”

Terug naar Iberische wortels

Over ‘Tonadas’ van Julian Argüelles

‘Tonadas’ betekent ‘deuntjes’ in het Spaans, wat een sympathiek eufemisme is voor de acht composities die op het nieuwste album van saxofonist Julian Argüelles staan. Het is zijn vijftiende als bandleider en zijn tweede voor Edition Records. Onder deze vlag was hij ook arrangeur en componist voor het bewierookte album van Phronesis met de Frankfurt Radio Big Band: ‘The Behemoth’. Hij laat zich door dezelfde ritmesectie begeleiden als op ‘Tetra’ (2015). Pianist is ditmaal Ivo Neame.

Alle nummers op ‘Tonadas’ zijn te herleiden tot Argüelles’ Iberische wortels. Hij heeft zich niet alleen laten inspireren door steden en hun specifieke wijken (zoals Alfama in Lissabon en de Barrio Gótico van Barcelona), maar ook door verschillende Spaanse muziekvormen. De Bulerías en de Alegrías, komen uit de flamenco-traditie; de gelijknamige nummers zijn dan ook flink ritmisch.‘Tonadilla’, een liedsoort die in de 18e eeuw in het theater is ontstaan, is weer een langzaam stuk.

Argüelles blaast met veel gevoel en bezit een fenomenale techniek. Lees verder “Terug naar Iberische wortels”

Vogelgezang als inspiratie

Over ‘A bird’s eye view’ van Ad Colen

Vogelgeluiden houden saxofonist Ad Colen al geruime tijd bezig. Hij studeerde vaak in het buitenhuisje van zijn ouders vlak over de grens in België en probeerde de vogelgeluiden die hij hoorde op zijn saxofoon te imiteren. Verschillende van de melodieën die hij hoorde, vormen de basis van de elf nummers van dit opmerkelijke album.

Mocht je denken dat het hier om allerlei melige imitaties gaat dan heb je het mis. Colen onderwierp de zang van bijvoorbeeld de winterkoning en de boomleeuwerik aan een grondige analyse en kwam zo tot enkele melodielijnen, waarna hij zijn composities is gaan uitwerken. Het album heeft een flink improviserend karakter. Colen is een saxofonist die stevig in de beboptraditie staat en ook op deze plaat fijne vloeiende solo’s speelt.

Hij laat zich door een viertal musici begeleiden, waaronder zijn vaste drummer Yonga Sun, bassist Dion Nijland en toetsenist Mike Roelofs op piano, fender rhodes en wurlitzer. Rogier Hornman voegt hier met zijn cello nog een bijzonder geluid aan toe. Net als de sax kan de cello ritmisch springen en heerlijk zingen. En als de vogels natuurlijk. Roelofs zorgt voor verschillende kleuren. De uitstekende ritmesectie is vooral begeleidend. Lees verder “Vogelgezang als inspiratie”

Op de top van hun kunnen

Over ‘Live in London’ van e.s.t.

De erfenis van het fameuze Esbjörn Svensson Trio is levend gehouden door de talloze pianotrio’s die na hen kwamen en e.s.t. als grote inspiratiebron noemen, zoals het Tingvall Trio, Marcin Wasilewski Trio of GoGo Penguin. De laatste band wijdde op hun debuutalbum ‘Fanfares’ zelfs een nummer aan pianist Esbjörn Svensson: ‘Seven sons of Björn’. Nog steeds klinkt de enorme invloed van e.s.t. vanwege de vermenging van klassieke muziek, pop en elektronica met jazz door in de muziek van nieuwe trio’s die al snel het verwijt van epigonisme te horen krijgen.

Tien jaar na de ontijdige dood van Esbjörn Svensson kan opnieuw worden beluisterd hoe goed e.s.t. was op een live-cd die als eerbetoon door ACT Music is uitgebracht. Het betreft een concert in het Barbican Centre in Londen op 20 mei 2005 toen de groep op het toppunt van haar roem was en voor uitverkochte zalen speelde. Hoewel er al drie live-cd’s bestonden, waaronder het alom geprezen ‘Live in Hamburg’ uit 2007 voegen deze opnamen, die over twee cd’s verspreid zijn, wel degelijk nog wat toe: de nummers krijgen uitgebreide en behoorlijk eigenzinnige live-uitvoeringen en zijn bovendien perfect opgenomen door Äke Linton, die ook wel het vierde bandlid werd genoemd. Lees verder “Op de top van hun kunnen”

Experimenteerdrift overheerst bij Colin Vallon Trio

Concertrecensie van  Colin Vallon Trio, Bimhuis, Amsterdam, 5 april 2018

Het concert van het Zwitserse Colin Vallon Trio komt traag op gang. Het begint bijna als een soundcheck, waarbij Vallon en de zijnen voorzichtig klanken aan hun instrumenten ontlokken. Vallon door onder andere de pianosnaren in de vleugel te bespelen, iets wat hij gedurende het concert regelmatig zal doen. Het is het begin van een optreden dat een behoorlijk experimenteel karakter zal hebben.

Dwarse ritmes

Na het naamloze openingsstuk worden van het in januari 2017 verschenen album ‘Danse’ voor de pauze ‘Tsunami’ en ‘Tinguely’ uitgevoerd. ‘Tsunami’ is een sterke compositie, waarop de uitstekende drummer Julian Sartorius met dwarse ritmes de stemmige pianoakkoorden van Vallon ondersteunt, waarvoor hij steeds, letterlijk, een andere stick uit zijn broekzak trekt. Voor het door contrabassist Patrice Moret geschreven ‘Tinguely’ moet zijn drumstel eerst worden geprepareerd: een trommel en bekken worden afgedekt om de klankeffecten op dit nummer te bewerkstelligen. Vallon goochelt intussen met de in zijn vleugel verstopte elektronica. Lees verder “Experimenteerdrift overheerst bij Colin Vallon Trio”

Een persoonlijk document

Over ‘Ravensburg’ van Mathias Eick

Heimwee is een belangrijke inspiratiebron voor de Noorse trompettist Mathias Eick. Een lange tour door de Verenigde Staten resulteerde eerder in het fraaie album ‘Midwest’, waarop hij de reis van honderdduizenden Noren bezong die in de negentiende en begin twintigste eeuw naar dit deel van Amerika trokken. Omdat hij zich met hen kon identificeren voelde hij zich daar ook weer een beetje thuis. Op zijn nieuwe cd ‘Ravensburg’ keert hij letterlijk naar huis terug. Het is opnieuw een conceptalbum geworden waarop ditmaal zijn dierbaren centraal staan. Hij kwam op het idee toen hij optrad in het Zuid-Duitse Ravensburg, waar zijn Duitse oma vandaan kwam. Opnieuw voelde dit een beetje als thuiskomen.

De nummers hebben titels als ‘Children’, ‘Friends’, ‘Parents’, ‘Girlfriend’ en ‘For My Grandmothers’. Omdat huiselijk geluk de klok slaat, klinkt de muziek minder melancholiek dan voorheen, hoewel onverminderd emotioneel. Net als op ‘Midwest’ maakt Eick gebruik van een violist, ditmaal Håkon Aase, die ook op zijn Midwest-tournee mee was. Zijn spel zorgt voor een folkloristisch element in de muziek. Bovendien kleuren de viool en trompet prachtig bij elkaar. Ook nu speelt Eick weer in een bezetting met een elektrische bas en twee drummers, die de lyrische muziek van een pittige basis voorzien. Lees verder “Een persoonlijk document”